Ngày 24/9 vừa qua, ở TP.HCM đã diễn ra một cuộc gặp gỡ gây nhiều chú ý. Những cái tên như Đại Dũng, Vinspeed, Thaco, FPT, Viettel, Hoà Phát – vốn quen thuộc trong từng ngành – đã được nhắc tên để bàn chuyện thành lập một liên minh doanh nghiệp Việt.
Điều họ hướng tới không phải chỉ là một vài hợp đồng thương mại, mà là gánh vác những trọng trách quốc gia, trước mắt là các dự án hạ tầng ở TP.HCM, về lâu dài là đường sắt cao tốc Bắc – Nam trị giá hàng chục tỷ USD.
Điểm thú vị nằm ở chỗ mỗi doanh nghiệp mang theo một "vũ khí riêng": Đại Dũng với kết cấu thép siêu trường siêu trọng; Vinspeed với công nghệ vận tải; Thaco với cơ khí và công nghiệp hỗ trợ; FPT, Viettel với thế mạnh số hoá; Hoà Phát với năng lực thép. Khi ráp lại, bức tranh không chỉ là "mỗi người một miếng bánh" mà là cùng dựng cả chiếc bàn quốc gia.
Không ít người chợt nghĩ: từ bao giờ doanh nhân Việt Nam không chỉ làm giàu cho mình, mà còn muốn đứng ra đồng kiến tạo thể chế phát triển đất nước?
Doanh nhân trong quản trị quốc gia
Nhiều năm nay, khái niệm "doanh nhân" ở ta thường gắn với việc tạo ra việc làm, đóng thuế, góp GDP. Nhưng thời thế đã khác. Các doanh nhân giờ đây không còn đứng bên lề chính sách, mà tham gia trực tiếp vào bàn tròn của Nhà nước: góp ý luật, hiến kế cải cách thủ tục, tham gia hội đồng khoa học – công nghệ.
Ngay trong Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị năm 2025, cụm từ "doanh nhân tham gia quản trị đất nước" lần đầu tiên được nhấn mạnh. Nghĩa là vai trò đã dịch chuyển: từ đóng góp kinh tế sang đồng hành thể chế.
Và mới đây, Ban IV – Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân thuộc Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng – cũng đã đề xuất một khái niệm rất mới: "Công – Tư đồng kiến quốc". Ý tưởng này gợi ra một dạng liên minh doanh nghiệp Việt do các doanh nghiệp lớn dẫn dắt, không chỉ để tăng sức cạnh tranh quốc tế, mà còn để chia sẻ trách nhiệm quốc gia cùng Nhà nước.
Nói cách khác, doanh nhân không chỉ là "người góp vốn", mà còn là "người đồng hành kiến tạo quốc gia".
Nếu nhìn sang Hàn Quốc, ta thấy Samsung, Hyundai, LG từng được Chính phủ coi như "cánh tay nối dài" của chiến lược công nghiệp quốc gia. Ở Singapore, doanh nhân được mời vào các ủy ban tham vấn để góp ý ngay từ khâu hoạch định chính sách. Ở Đức, văn hoá doanh nghiệp vừa và nhỏ (Mittelstand) không chỉ làm ăn mà còn tham gia đào tạo nghề, lo phúc lợi cộng đồng.
Điểm chung của các quốc gia thành công là: doanh nhân không bị khoanh lại trong kinh tế, mà được kỳ vọng tham gia quản trị quốc gia.
Văn hoá doanh nhân kỷ nguyên mới
Nhưng muốn đi xa hơn, doanh nhân Việt Nam cần một nền tảng văn hoá đủ mạnh. Không thể có chuyện vừa muốn gánh vác quốc gia, vừa để xảy ra thao túng chính sách, "sân sau, sân trước".
Vì thế nhiều người cho rằng, văn hoá doanh nhân kỷ nguyên mới cần ba điểm: Đạo đức và trách nhiệm xã hội: không chỉ làm giàu mà phải minh bạch, thanh liêm; Năng lực hội nhập và phản biện chính sách, gồm: hiểu luật, am tường quản trị hiện đại để đối thoại ngang hàng với Nhà nước. Và điểm then chốt chính là khát vọng dân tộc: xem sự phát triển của doanh nghiệp gắn liền với sự thịnh vượng quốc gia.
Đó là lý do tại sao khái niệm "Công – Tư đồng kiến quốc" nghe thì to tát, nhưng lại phản ánh một nhu cầu thực: không một bàn tay nào đủ mạnh để dựng nên quốc gia nếu thiếu bàn tay còn lại.
Đề xuất của Đại Dũng ngày 24/9 và Ban IV có thể mới chỉ là một bước khởi đầu. Nhưng nhiều người tin nó báo hiệu một xu hướng: các doanh nhân Việt đã bắt đầu nghĩ xa hơn lợi nhuận ngắn hạn, xa hơn "chỗ đứng" của doanh nghiệp, mà nghĩ đến vị thế của quốc gia.
Nghị quyết 68 đã mở cánh cửa. Đề xuất "Công – Tư đồng kiến quốc" của Ban IV đã thắp ngọn đèn. Vấn đề còn lại là cộng đồng doanh nhân có dám đi hết con đường này không: từ làm giàu cho mình đến gánh vác trách nhiệm đồng kiến tạo đất nước.
Có lẽ, đó mới chính là bản lĩnh của doanh nhân Việt trong kỷ nguyên mới.
Nguồn: Nhà Đầu tư
