Giới thiệu
Chuyển đổi kép (Twin Transition), bao gồm chuyển đổi xanh và chuyển đổi số, ngày càng được xem là động lực trọng tâm của tăng trưởng bền vững. Việt Nam hiện đối diện yêu cầu tích hợp hai xu thế này nhằm vừa đạt mục tiêu Net Zero 2050, vừa nâng cao năng lực cạnh tranh số, song còn hạn chế về thể chế, nguồn lực tài chính và năng lực đổi mới.
Cơ sở nghiên cứu
Báo cáo dựa trên kinh nghiệm quốc tế của Liên minh châu Âu (EU), Hàn Quốc, Singapore và một số nền kinh tế OECD. Các số liệu thống kê về tài chính xanh, đầu tư số, tỷ trọng năng lượng tái tạo và tốc độ số hóa được tổng hợp, phân tích, đối chiếu với thực trạng Việt Nam.
Kết quả chính
-
Kinh nghiệm quốc tế
-
EU: Khởi động European Green Deal với ngân sách khoảng 1.000 tỷ EUR đến năm 2030; song song Digital Compass 2030 đặt mục tiêu 80% dân số có kỹ năng số cơ bản và 20 triệu chuyên gia CNTT.
-
Hàn Quốc: Triển khai Korean New Deal (2020–2025) với gói tài chính 135 tỷ USD, trong đó 62% cho chuyển đổi số, 38% cho chuyển đổi xanh. Kết quả là năng lượng tái tạo đạt 15,1% năm 2022, tăng gấp đôi so với 2015.
-
Singapore: Thành lập Green Finance Action Plan huy động hơn 100 tỷ SGD vốn xanh đến 2030; đồng thời, đầu tư 3,5 tỷ SGD cho hạ tầng số (AI, 5G, dữ liệu mở).
-
-
Lợi ích và tác động
-
Theo OECD (2023), các quốc gia thực hiện Twin Transition thành công có thể tăng trưởng GDP thêm 1,5–2%/năm và giảm 20–30% lượng phát thải CO₂ vào 2030.
-
Doanh nghiệp hưởng lợi nhờ chi phí năng lượng thấp hơn, khả năng tiếp cận thị trường xuất khẩu tốt hơn và nâng cao giá trị gia tăng.
-
-
Thực trạng Việt Nam
-
Năng lượng tái tạo hiện chiếm 15% công suất lắp đặt nhưng mới đáp ứng khoảng 9% nhu cầu điện thực tế.
-
Chỉ 52% lao động có kỹ năng số cơ bản; trong khi tỷ lệ này tại EU là 70%.
-
Dư nợ tín dụng xanh của Việt Nam đạt khoảng 500.000 tỷ VND (2023), song mới chiếm 4,2% tổng tín dụng.
-
Thảo luận
So với các nước tiên phong, Việt Nam thiếu:
-
Chiến lược tích hợp giữa xanh và số, chính sách còn tách rời.
-
Nguồn lực tài chính dài hạn cho năng lượng sạch và hạ tầng số.
-
Nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong lĩnh vực AI, dữ liệu lớn và công nghệ năng lượng.
Hàm ý chính sách cho Việt Nam
-
Thể chế: xây dựng “Chiến lược Chuyển đổi kép quốc gia” giai đoạn 2025–2035, gắn với cam kết Net Zero và chuyển đổi số quốc gia.
-
Tài chính: phát triển thị trường trái phiếu xanh – số, tăng tỷ trọng tín dụng xanh từ 4,2% lên ít nhất 10% vào 2030.
-
Nhân lực: đào tạo ít nhất 5 triệu lao động có kỹ năng số xanh đến 2030, trong đó 500.000 chuyên gia công nghệ cao.
-
Hợp tác công – tư (PPP): huy động vốn tư nhân cho hạ tầng số (5G, cloud) và năng lượng tái tạo (gió, mặt trời, hydro xanh).
-
Liên kết quốc tế: tận dụng các hiệp định (EVFTA, CPTPP) để thúc đẩy tiêu chuẩn xanh – số và mở rộng thị trường.
Kết luận
Chuyển đổi kép mang lại cơ hội chiến lược cho Việt Nam vừa hiện đại hóa nền kinh tế, vừa giảm phát thải và tăng trưởng bền vững. Việc kết hợp cải cách thể chế, tài chính xanh – số, phát triển nhân lực và thúc đẩy hợp tác quốc tế là điều kiện cần thiết để hiện thực hóa mục tiêu Twin Transition đến 2050.
